Kinderen uit de Kempische gemeenten Mol, Dessel en Retie hebben meer pesticiden in hun lichaam in vergelijking met andere Europese studies. Dat blijkt uit een gezondheidsstudie bij ruim 200 kinderen van 7 jaar. De helft van de kinderen had te veel pesticiden in het lichaam. Het gaat om insecticiden die gebruikt worden in de maïs- en aardappelteelt, maar ook in het huishouden.
Voor de tweede keer hebben 212 kinderen uit de gemeenten Dessel, Mol en Retie een bloed- en urinestaal laten onderzoeken in het kader van de zogenoemde 3xG-studie. De gezondheidsstudie, die in 2010 werd opgestart, heeft de kinderen, die nu zeven jaar oud zijn, getest op de aanwezigheid van milieuvervuilende stoffen.
De helft van de kinderen had te veel pesticiden in het lichaam, het is aangeraden om verdere blootstelling te beperken. Michelle Laeremans, onderzoeker bij VITO.
Uit de resultaten blijkt dat de kinderen in de drie gemeenten gemiddeld hogere waarden van pesticiden vertonen in vergelijking met andere Europese studies. Concreet gaat het om insecticiden die gebruikt worden in de maïs- en aardappelteelt, maar ook in het huishouden. “Een huismiddel tegen mieren, een muggenspray of een vlooienproduct bij huisdieren kunnen die pesticiden bevatten”, zegt onderzoeker Michelle Laeremans van het VITO in Mol. Daarnaast werd ook glyfosaat aangetroffen, een onkruidverdelger die sinds 2018 verboden is voor privégebruik in Vlaanderen, maar die nog gebruikt wordt in de land- en tuinbouw.
Het is nog onduidelijk wat de gezondheidseffecten zijn. “Het belangrijkste is dat er geen acuut risico is. Voor de meeste stoffen die werden gemeten blijven de kinderen in de studie wel onder de zogenoemde toetsingswaarden. Maar voor pyrethroïde pesticiden werd bij 51 procent van de kinderen uit die regio een concentratie gemeten boven de toetsingswaarde. Dat is wel een signaal om die blootstelling te beperken”, zegt Laeremans.
Te veel arseen
“Deze resultaten zijn een belangrijk signaal voor de overheid om verder werk te maken van een strenger beleid rond pesticiden”, zegt Laeremans. “Want ook voor het zware metaal arseen zien we opnieuw te hoge meetwaarden: 25 procent van de deelnemers overschrijdt een gezondheidskundige toetsingswaarde. Dat betekent dat gezondheidseffecten op lange termijn niet uit te sluiten zijn.” Arseen komt vaak voor in de grond in de Kempen. “Daarom is het aanbevolen om putwater regelmatig te laten testen.”
Impact op de gezondheid?
Voor steeds meer milieuvervuilende stoffen zijn gezondheidskundige toetsingswaarden beschikbaar. Voor de meeste stoffen die werden gemeten blijven de kinderen in de 3xG studie onder deze toetsingswaarden. Maar naast arseen zien we ook hier een probleem voor de pyrethroïde pesticiden: bij 51% van de kinderen uit de regio Dessel, Mol en Retie werd een concentratie gemeten boven een toetsingswaarde. Aan de deelnemers wordt dus aangeraden om toekomstige blootstelling zoveel mogelijk te beperken. Voor PFAS heeft ongeveer 7% van de kinderen een te hoge blootstelling, maar dit lijkt niet zozeer regiogebonden als wel een algemeen probleem in heel Vlaanderen en Europa.
In de 3xG studie worden ook heel wat vroegtijdige gezondheidseffecten opgevolgd, zodat gezondheids signalen snel worden opgepikt. De veelheid aan data die dit onderzoek oplevert, verdient ook de komende jaren nog verdere opvolging.
Europese samenwerking
De 3xG studie wordt uitgevoerd door VITO, het Provinciaal Instituut voor Hygiëne (PIH) van de provincie Antwerpen en de Universiteit Antwerpen, in opdracht van de Nationale instelling voor radioactief afval en verrijkte splijtstoffen (NIRAS), en de lokale partnerschappen STORA en MONA. Het onderzoek is dus sterk lokaal ingebed en wordt uitgevoerd als voorwaarde voor de berging van laag- en middelactief kortlevend afval. Maar de wetenschappelijke partners werken ook samen in Europees verband in het HBM 4 EU project, waar data en bevindingen van verschillende Europese studies gebundeld worden om sneller tot wetenschappelijke inzichten te komen.
